Publiczna Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Błędowie

05-620 Błędów

ul. Stary Rynek 9

tel./fax. 48 668 03 56

mail: sekretariat@bledow.edu.pl

Historia

"Historia to świadek czasów,
światło prawdy,
żywa pamięć,
mistrzyni życia,
zwiastunka przyszłości"

Z historii Błędowa



Błędów leży na południowy zachód od Grójca. Datuje swoje początki od XIV wieku. Jak podają kroniki, przed wiekami podróżował tędy ze swym orszakiem król Kazimierz Wielki w drodze do Krakowa. Orszak królewski nie mógł odnaleźć właściwej drogi, błądził długo po okolicznych borach. Zmęczony poszukiwaniem drogi, król zatrzymał się na kilka dni w lesie nad jeziorem. W miejscu biwaku postawiono kapliczkę.
kapliczka
Miejsce to Kazimierz Wielki nazwał Błędowem - stąd więc pochodzić ma nazwa dzisiejszej miejscowości.
Po kilku dniach pochód królewski ruszył dalej. Święty Prokop, który wędrował wraz z królem, pozostał wraz z garstką ludzi. Zaczęto karczować drzewa, stawiać domy mieszkalne i organizować gospodarstwa rolne. Zamiast małej kapliczki postawiono kościół pod wezwaniem Św. Prokopa.
Powstała wioska o nazwie Błędów należała do grodu Grójec, który nosił w tym czasie nazwę Grodziec. Błędów był wioską pańszczyźnianą do roku 1864, tj. do chwili uwłaszczenia chłopów.
W okresie Księstwa Warszawskiego w roku 1809 przechodziły przez Błędów oddziały wojsk austriackich, które następnie stoczyły bitwę pod Raszynem.
Okoliczny park ze szczątkami zabytkowego kiedyś pałacu, kryje w sobie wiele wspomnień naszej historii. Jak podają mieszkańcy Błędowa, park przypałacowy był świadkiem terroru wojsk carskich w stosunku do powstańców polskich z roku 1863.
Przełom XIX i XX wieku był kresem żywego rozwoju małej początkowo wioski. Przemysłowcy Żyrardowa zakładali tutaj szereg swych warsztatów - Błędów był świadkiem dużego napływu kolonistów niemieckich oraz ludności żydowskiej. W ten sposób zmienił się szybko charakter Błędowa, który z wioski rolniczej stał się osadą, skupiskiem rzemiosła i handlu. Egoistyczna polityka obszarników nie dopuściła jednak do rozwoju Błędowa. W obawie o swoje własne interesy osobiste panowie zarządzający majątkiem nie dopuścili do rozwoju warsztatów rzemieślniczych i zakładów przemysłowych oraz sprzeciwili się budowie linii kolejowej. Obawiali się bowiem odpływu rąk roboczych potrzebnych do pracy w majątku. W ten sposób osada Błędów nie doczekała się większego rozwoju i nie dane jej było stać się miastem.
W okresie I wojny światowej wybudowano linię kolejki wąskotorowej Warszawa - Nowe Miasto. Błędów korzystał z niej poprzez stację Goliany odległą o 5 km. Po I wojnie światowej wielu kolonistów niemieckich - ówczesnych mieszkańców osady - nie widząc perspektyw rozwojowych opuściło Błędów, osiedlając się w innych miastach, przeważnie w Łodzi.

Zabytki i miejsca pamięci


Kościół św. Prokopa

Kościół Św. Prokopa powstał prawdopodobnie w XV wieku. Pierwsze zapiski o jego istnieniu datuje się na 1510 rok. Wiele razy był niszczony i odbudowywany. W 1817 r. spłonął, a w 1822 r. został odrestaurowany. Pod koniec XIX wieku był w bardzo złym stanie. Po kolejnym remoncie zamieniono go w kaplicę pogrzebową, wokół której był cmentarz. W roku 1926 zabezpieczono kaplicę, gdyż groziło jej zawalenie, a w latach 1934-36 rozebrano ją i przystąpiono do budowy murowanego, obecnie stojącego małego kościoła w pięknym stylu zakopiańskim.



Kościół pod wezwaniem św. Józefa RobotnikaKociół pod wezwaniem św. Józefa Robotnika w Błędowie - wzniesiony przy Nowym Rynku w latach 1882-84 w stylu neobarokowym. Trójnawowa budowla z wieżą posiada fronton ozdobiony rzeźbami ewangelistów i św. biskupów Wojciecha i Stanisława. Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Hieronimem i św. Magdaleną oraz aniołami znajdujący się we wnętrzu pochodzi z XIX wieku i jest kopią obrazu Madonny del Girolano z Parmy.







Pomnik Pamięci NarodowejW okresie II wojny światowej, w Błędowie, tak jak i w całej Polsce, ginęli ludzie. Niemcy wywozili do Getta Żydów, zabijali tych, którzy zajmowali się kolportażem gazetek patriotycznych. W czasie walk poległo też wielu żołnierzy. Ich groby znajdują się na cmentarzu parafialnym. Wielu zaginęło bez wieści. Na ich cześć postawiono w centrum Błędowa Pomnik Pamięci Narodowej.






Najstarszy dom w BłędowieMieszkańcy Błędowa twierdzą, że najstarszym domem w ich miejscowości jest budynek pana Muranowicza na Starym Rynku. Dom ma najprawdopodobniej ponad 200 lat.

 

 

 

Z historii Błędowa

Tak było dawniej:

 uczniowie i Grono Pedagogiczne - zdjęcie z roku 1959
zdjęcie z roku 1959

uczniowie i Grono Pedagogiczne - zdjęcie z roku 1959
zdjęcie z roku 1959

uczniowie i Grono Pedagogiczne - zdjęcie z roku 1962
zdjęcie z roku 1962
Z historii Szkoły Podstawowej w Błędowie

Na podstawie opowiadań starszych mieszkańców Błędowa i zapisów kroniki szkolnej



- opracowała mgr inż. Anna Pełka

Zanim przejdę do historii szkoły podstawowej kilka słów o samym Błędowie.
Błędów jest wsią, położoną 15 km na południowy zachód od Grójca na zboczach doliny rzeczki Mogielanki, 150 – 170 m n.p.m. Pierwsze wzmianki o Błędowie pochodzą z XIV w. Do połowy XVII w. był on siedzibą mazowieckiej rodziny Błędowskich, herbu Nałęcz. W latach sześćdziesiątych zeszłego wieku znajdowała się tu filia fabryki żyrardowskiej, w której na ręcznych warsztatach wyrabiano drelich i zgrzebne płótno.
Błędów, pomimo posiadania prawa wsi, zachował częściowo charakter miejski, chociaż miastem nigdy nie był. Ta dawna osada szczyci się dwoma rynkami – starym i nowym, z których ostatni stanowi obecne centrum wsi. Wokół rynków i przybocznych uliczkach stoi wiele murowanych domów. Jeden z domów pochodzi z XVIII wieku.
Przy starym rynku, na miejscu gdzie stał dawniej pierwotny kościół z XIV wieku, architekt Jan Koszyc Witkiewicz (zasłużony budowniczy Nałęczowa, przyjaciel Żeromskiego), zbudował w 1934 r. nowy kościół w stylu nawiązującym do architektury podhalańskiej. Kronika szkoły podstawowej w Błędowie była prowadzona od I wojny światowej do 1 września 1939 roku. W czasie działań wojennych w Błędowie w roku 1945 wszystkie akta szkolne a z nimi i kronika - zostały zniszczone. Z opowiadań ludzi starszych wynika, że szkoła w Błędowie istniała od kilkudziesięciu lat.
W pobliżu szkoły stoi kościół, plebania, ziemia parafialna, a na miejscu, gdzie dziś stoi szkoła i boisko szkolne znajdował się cmentarz grzebalny. Należy sądzić, że szkoła była szkołą parafialną. Około roku 1860 spłonął budynek szkolny drewniany, a na jego miejscu pobudowano budynek murowany, który zawierał jedną dużą izbę lekcyjną i mieszkanie dla nauczyciela, składające się z trzech pokojów i kuchni. Między mieszkaniem, a salą szkolną przechodziła sień przez całą szerokość budynku. Przy szkole było boisko, mały ogródek, komórki, studnia i ubikacja drewniana. Do I wojny światowej w szkole uczył jeden nauczyciel. Nauka odbywała się od godziny 8 do 12 i od 14 do 16. Wszystkich dzieci uczęszczało ok. 100.
W czasie I wojny światowej nauczyciela tutejszej szkoły Władysława Saara ze względu na nazwisko i pochodzenie niemieckie oraz małżeństwo z ewangeliczką władze rosyjskie wywiozły w głąb Rosji, a budynek szkolny zajęło wojsko. W roku 1915 przyjechał do Błędowa nauczyciel Franciszek Zieliński z pow. łowickiego, gdzie szkoła w której do wojny uczył była zajęta przez wojsko. Na jego wniosek utworzył się Komitet Obywatelski, który postarał się o ławki i lokal, i od 1 września 1925 r. wspomniany wyżej nauczyciel rozpoczął nauczanie dzieci. W dniu 1 października 1927 r. władze niemieckie oddały szkolnictwo Polakom, budynek szkolny został zwolniony i od tego czasu nauka odbywała się w budynku szkolnym. W roku 1918 wrócił z Rosji nauczyciel Władysław Saar, więc podzielono salę szkolną na dwie mniejsze. W jednej sali uczył pan Zieliński, w drugiej pan Saar. Kierownikiem szkoły został Władysław Saar jako przedwojenny nauczyciel tutejszej szkoły. Każdego roku przybywało dzieci, powiększało się grono nauczycielskie, więc Zarząd Gminy postanowił wynajmować izby na sale lekcyjne. Z biegiem czasu szkoła rozrosła się do siedmiu klas, z których większość była równoległa. Doszło więc do tego, że wynajęto 8 izb lekcyjnych. Nauka odbywała się na dwie zmiany. W roku 1930 w szkole było 690 dzieci i 12 nauczycieli. W tymże samym roku odszedł z tutejszej szkoły pan Władysław Saar, a pełnienie obowiązków kierownika szkoły Kuratorium powierzyło nauczycielowi Franciszkowi Zielińskiemu, a 1 października 1934 r. zatwierdzono go w drodze konkursu stałym kierownikiem. Nowy kierownik, biorąc pod uwagę katastrofalny stan lokalowy szkoły (wynajęte izby były zbyt małe) zwołał zebranie rodziców, przedstawił stan lokalowy szkoły i poprosił rodziców o zbieranie funduszy na budowę szkoły. Rodzice przyjęli ten projekt bardzo przychylnie. Przystąpiono do budowy. W roku 1937 oddano do użytku budynek o 8 izbach lekcyjnych, z których dwie przeznaczono na mieszkanie dla kierownika szkoły. Od tego czasu szkoła posiadała dwie izby lekcyjne w starym budynku i sześć w nowym.
W końcu sierpnia 1939 roku podano przez radio wiadomość, że ferie letnie przedłuża się do odwołania. Wojna rozpoczęła się 1 września. W kilka dni później ewakuowano urzędy. Ludność masowo udawała się na wschód. 10 września 1939 r. pokazały się w Błędowie wojska niemieckie. Szybko poszły dalej. Zapanował względny spokój. Dnia 1 grudnia 1939 r. uruchomiono szkoły powszechne. 2 grudnia 1939 r. otrzymano zarządzenie, że nauczanie historii zawiesza się, pozostałe przedmioty pozostają bez zmian. Tego samego dnia powiadomiono szkoły, że dotychczasowy inspektor szkolny Wincenty Ziemacki pozostaje nadal komisarycznym inspektorem szkolnym, a nauczyciel z Karolewa – p. Kugler będzie organizował szkoły niemieckie. W dn. 14 grudnia szkoła otrzymała zawiadomienie o zakazie organizowania zebrań rodziców. Dnia 8 stycznia 1940 r. szkoła otrzymała polecenie zebrania od dzieci podręczników do nauczania historii, geografii oraz czytanek polskich. 25 stycznia 1940 roku wprowadzono zarządzeniem naukę języka niemieckiego w szkołach. 9 stycznia 1941 r. wyszedł okólnik o potrzebie znajomości języka niemieckiego przez kierowników szkół. Od 17 stycznia 1941r. do 18 lutego 1941r. szkoła była nieczynna z powodu braku opału. 30 czerwca 1941 r. wojsko niemieckie zajęło cały budynek szkolny. W czasie zajęcia szkoły przez wojsko ławki zostały wyniesione na podwórko. Wiele pomocy naukowych zostało zniszczonych. 21 lipca 1941 r. wojsko opuściło szkołę. W roku szkolnym 1941/1942 nauka odbywała się w miarę normalnie. We znaki dawał się brak opału. W sierpniu 1942 r. budynek szkolny został zajęty na magazyn zbożowy – parter, a piętro zajęło wojsko. Po wywiezieniu zboża ze szkoły w dn. 16. 11. 1943 r. zaczęto naukę w 4 salach w nowym budynku, gdyż stary cały był zajęty przez wojsko. Dnia 20 stycznia 1944 r. wojsko opuściło budynek szkolny. We wrześniu 1944 r. władze niemieckie zajęły cały budynek szkolny: na parterze był magazyn zbożowy, a piętro zajęło wojsko. Stan ten trwał do15 stycznia 1945 r. W czasie bitwy w Błędowie w dn. 15 stycznia 1945 r. w budynku szkolnym powypadały wszystkie szyby i poodpadały częściowo tynki. Po odejściu wojsk niemieckich kierownik szkoły przystąpił do porządkowania budynku szkolnego. Zebrano od rodziców różnej wielkości kawałki szkła, oszklono prowizorycznie jedna salę lekcyjną, w której rozpoczęto naukę. W miarę zdobywania szkła uruchamiano dalsze izby lekcyjne. Sale lekcyjne w starym budynku były bardzo zniszczone. Wobec powyższego powstał projekt dobudowy drugiej połowy budynku. W lipcu 1947 r. przystąpiono do rozbiórki starego budynku, a 11 sierpnia zaczęto budowę drugiej serii budynku szkolnego o rozmiarach 8 sal. W roku szkolnym 1947/48 uruchomiono ósmą klasę. Nauka odbywała się w 6 izbach, uczęszczało 525 uczniów, pracowało 10 nauczycieli. W roku 1956 dzięki staraniom Komitetu Rodzicielskiego została wykończona ostatnia sala na piętrze w nowej części budynku.
Jesienią 1958 r. wśród nauczycieli i członków Komitetu Rodzicielskiego powstała myśl budowy Domu Nauczyciela. Utworzył się komitet budowy, którego przewodniczącym został zastępca kierownika szkoły. Trudności mieszkaniowe nie ustawały, toteż kierownik szkoły pan Franciszek Zieliński przystąpił do zdobycia dokumentacji na budowę . Wyznaczono działkę pod budowę położoną na północ od podwórka szkolnego. Przyjęto gotowy plan budynku typowego. Komitet Rodzicielski bardzo przychylnie ustosunkowany do budowy gromadził gotówkę w celu zasilenia kasy Komitetu Budowy Domu Nauczyciela.
W roku szkolnym 1963/64 nastąpiła zmiana na stanowisku kierownika szkoły, ponieważ Pan Franciszek Zieliński odszedł na emeryturę. Nowym kierownikiem został Pan Stanisław Sawicki, który po przyjęciu dokumentacji szkoły przystąpił do organizowania pracowni do zajęć praktyczno – technicznych, a także fizyko – chemicznej, biologicznej, historycznej. Powstanie w/w pracowni przyczyniło się do podniesienia poziomu szkoły, a także spowodowało większe zainteresowanie szkołą ze strony rodziców i dzieci.
W roku szkolnym 1964/65 wprowadzono w bardzo skromnych warunkach dożywianie dzieci w okresie zimowym. W komórce gospodarczej obok szkoły gotowano kawę na mleku.
W roku szkolnym 1965/66 zorganizowano dwie dalsze klasopracownie: geograficzną i polonistyczną. W maju 1966 r. przystąpiono dzięki staraniom kierownika szkoły i pomocy Prezydium GRN w Błędowie oraz Wydziału Oświaty do budowy budynku mieszkalnego dla nauczycieli przy szkole. Wykopy pod budynek prawie w całości zostały wykonane przez społeczeństwo w czynie społecznym. Dzięki staraniom ze strony kierownictwa szkoły w roku szk. 1966/67 zostało założone centralne ogrzewanie, które służy do dziś.
W listopadzie 1968 r. został wykończony i oddany do użytku Dom Nauczyciela, w którym zamieszkało 12 nauczycieli, w tym dwie rodziny nauczycielskie.
Wiosną 1969 r. dzięki staraniom kierownika szkoły przystąpiono do remontu kapitalnego budynku. Zmieniono klatkę schodową z drewnianej na betonową oraz wykonano tynki zewnętrzne, reperację dachu, instalację odgromową na budynku. Częściowo wymieniono stary sprzęt na nowy.
Najważniejszym wydarzeniem 1970 r. było rozpoczęcie w kwietniu rozbudowy szkoły.
Dzięki olbrzymim wysiłkom uzyskano fundusze i zezwolenie na dobudowę „skrzydła do szkoły”. Zaprojektowano szatnię, pomieszczenia sanitarne, sale pomocnicze oraz salę gimnastyczną. W szkole zmieniono starą podłogę na parkiet oraz odnowiono sale lekcyjne.
1 września 1972 r. dyrektorem szkoły został Pan Stanisław Engel. 13 grudnia 1972 r. oddano do użytku nowo wybudowaną salę gimnastyczną i tzw. Łącznik, w którym znajdują się obecnie: zaplecze sali gimnastycznej, sekretariat i gabinet dyrektora szkoły.
1 stycznia 1973 r. w naszym kraju został wprowadzony nowy podział administracyjny. Na naszym terenie z trzech dawnych gromad z siedzibami w Błędowie, Lipiu i Wilkowie została utworzona jedna gmina z siedzibą w Błędowie.
W związku z reformą systemu edukacji narodowej 1 września 1973 r. nasza szkoła została przekształcona w Gminną Szkołę Zbiorczą. W celu poprawienia bazy materialnej zakupiono sprzęt (stoliki, szafy, krzesła, regały, tablice(, magnetowid, telewizory, magnetofony, adaptery, radia, uzupełniono księgozbiór biblioteczny. Z dniem 1 września 1973 r. zorganizowano w szkole świetlicę, głównie dla dzieci dojeżdżających do szkoły i dzieci rodziców pracujących. Wychodząc naprzeciw potrzebom od 1 lutego 1974 r. zorganizowano w szkole dożywianie w postaci obiadów. Niezależnie od tego wiele dzieci w okresie zimowym piło mleko.
Od 7 maja 1974 r. znacznie zmniejszyła się baza lokalowa szkoły, ponieważ pierwsze piętro tzw. „łącznika” zajęło przedszkole, przeniesione z zagrożonego budynku. W związku z wyłączeniem 4 pomieszczeń jako izb lekcyjnych, nauka trwała codziennie do późna.
10 października 1974 r. w naszej szkole miała miejsce niecodzienna i niezwykła uroczystość. Inspektor szkolny w obecności pracowników pedagogicznych Wydziału Oświaty i Wychowania, gminnych dyrektorów szkół z powiatu grójeckiego, młodzieży całej szkoły, rady pedagogicznej i przedstawicieli Komitetu Rodzicielskiego dokonał odsłonięcia popiersia patrona szkoły Tadeusza Kościuszki. Następnie mali artyści prozą, poezją i pieśnią sławili imię wielkiego Polaka. Nasza szkoła od roku 1966 nosi imię bohatera narodowego Tadeusza Kościuszki. Akt nadania imienia upamiętnia tablica wmurowana na dolnym korytarzu. Pamięć o naszym wielkim rodaku od dawna jest żywa wśród miejscowego społeczeństwa. W roku 1917 w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki postawiono na jego cześć pomnik obok szkoły, którym opiekuje się młodzież szkolna.
Z końcem roku 1978/79 gminny dyrektor szkół mgr Stanisław Engel przeszedł na emeryturę. Od 1 września 1979 r. funkcję gminnego dyrektora szkół pełnił mgr Stefan Augusiewicz, jego zastępcą był Jan Grzybicki i Alina Krzemińska. W związku z przejściem Pana Stefana Augusiewicza do pracy w szkole w Gołoszach, od 1 września 1982 r. dyrektorem szkoły w Błędowie został Jan Grzybicki, który pełnił swa funkcję do roku 1991. 1 wrzesnia 1991 r. w wyniku konkursu dyrektorem szkoły została pani Barbara Głowacka. Pełniła ona swą funkcję przez cztery lata. Przez kolejne 25 lat funkcję dyrektora pełniła mgr inż. Anna Pełka. We wrześniu 2020r. w wyniku konkursu, stanowisko dyrektora szkoły objęła mgr Renata Śmiechowska.


Na podstawie opowiadań starszych mieszkańców Błędowa i zapisów kroniki szkolnej - opracowała mgr inż. Anna Pełka.